Cascabela thevetia (L.) Lippold

Primary tabs

Cascabela thevetia (L.) Lippold

Nombres comunes

(Chiapas): chilcaA,B, chilindrónB, chircaB (Hidalgo): guayoculeB (México (país)): chilcaC, chilindrónC, chircaC,D,E,F, cuayocule, guayapolE,F, guayocule, yambigoC,E,F (Oaxaca): yambigoB (Quintana Roo): acitzG (San Luis Potosí): guayapolB (Yucatán): acitzG, akitzB Español (Campeche): campanilla de oroH, jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla Español (Chiapas): jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla Español (Colima): jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla Español (Guanajuato): fraileI, jarilla, palo de San Antonio, petatilloI,J,K, sauce, trompetilla, vainilla Español (Guerrero): campanillaB, jarilla, palo de San Antonio, rosa amarillaL, sauce, trompetilla, vainilla, venenoM, yoyoteL Español (Hidalgo): jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla Español (Jalisco): campanillaL, campanitaL, flor de San PedroL, jarilla, narciso amarilloB,L, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla Español (Michoacán de Ocampo): jarilla, palo de San Antonio, sauce, solimánL, trompetilla, vainilla Español (Morelos): campanillaB, jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla Español (México (país)): San DiegoE, San NicolásE, San Pablo, cabalonga de huasteca, campanillaC,E,F,N, campanilla de oroD, campanita de oroC, codo de fraileC,D,O, cojón de gatoC,N, flor de campanaC, jarilla, narciso amarilloC,O, ojo de águilaC, palo de San AntonioC,E,F, palo de víboraD, sauce, trompetilla, vainilla, venenilloC, yoyoteC,O Español (México): jarilla, palo de San Antonio, rosa amarillaL, sauce, trompetilla, vainilla, yoyoteL Español (Oaxaca): jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla, venenilloB Español (Puebla): jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, trompetitaP, vainilla, venenilloQ, venenoQ Español (Querétaro de Arteaga): jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla Español (San Luis Potosí): San DiegoB, San NicolásB, codo de fraileB, jarilla, palo de San AntonioB, sauce, trompetilla, vainilla Español (Tabasco): campanaR, jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla Español (Veracruz de Ignacio de la Llave): campanilla de oroS, codo de fraileS, cojón de gatoB, jarilla, palo de San Antonio, rosa amarillaL, sauce, solimánT,U, trompetilla, vainilla, yoyoteL Español (Yucatán): campanillaB,V, campanilla de oroB,W, cojón de gatoN,W, jarilla, palo de San Antonio, sauce, trompetilla, vainilla Huasteco (Campeche): tzenantzuch Huasteco (Chiapas): tzenantzuch Huasteco (Colima): tzenantzuch Huasteco (Guanajuato): tzenantzuch Huasteco (Guerrero): tzenantzuch Huasteco (Hidalgo): tzenantzuch Huasteco (Jalisco): tzenantzuch Huasteco (Michoacán de Ocampo): tzenantzuch Huasteco (Morelos): tzenantzuch Huasteco (México (país)): tzenantzuch Huasteco (México): tzenantzuch Huasteco (Oaxaca): tzenantzuch Huasteco (Puebla): tzenantzuch Huasteco (Querétaro de Arteaga): tzenantzuch Huasteco (San Luis Potosí): tzenantzuch Huasteco (Tabasco): tzenantzuch Huasteco (Veracruz de Ignacio de la Llave): tzenantzuch Huasteco (Yucatán): tzenantzuch Maya (Campeche): aak'itsL, ajkitsH, akits, k'an loolL Maya (Chiapas): akits Maya (Colima): akits Maya (Guanajuato): akits Maya (Guerrero): akits Maya (Hidalgo): akits Maya (Jalisco): akits Maya (Michoacán de Ocampo): akits Maya (Morelos): akits Maya (México (país)): ah-kitsN, ajkitsN, akitsN, k'aan loolN Maya (México): akits Maya (Oaxaca): akits Maya (Puebla): akits Maya (Querétaro de Arteaga): akits Maya (Quintana Roo): aak'itsL, k'an loolL Maya (San Luis Potosí): akits Maya (Tabasco): akits Maya (Veracruz de Ignacio de la Llave): akits Maya (Yucatán): aak'itsL, ajkitsW, akitsB, k'an loolL Náhuatl (Campeche): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Chiapas): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Colima): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Guanajuato): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Guerrero): cabalonga, yoyotl, yoyotliB,L Náhuatl (Hidalgo): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Jalisco): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Michoacán de Ocampo): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Morelos): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (México (país)): cabalongaC, yoyotl, yoyotliC Náhuatl (México): cabalonga, yoyotl, yoyotliL Náhuatl (Oaxaca): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Puebla): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Querétaro de Arteaga): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (San Luis Potosí): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Tabasco): cabalonga, yoyotl, yoyotli Náhuatl (Veracruz de Ignacio de la Llave): cabalonga, yoyotl, yoyotliB,L Náhuatl (Yucatán): cabalongaB, yoyotl, yoyotli Totonaco (Campeche): calushnan-quiui Totonaco (Chiapas): calushnan-quiui Totonaco (Colima): calushnan-quiui Totonaco (Guanajuato): calushnan-quiui Totonaco (Guerrero): calushnan-quiui Totonaco (Hidalgo): calushnan-quiui Totonaco (Jalisco): calushnan-quiui Totonaco (Michoacán de Ocampo): calushnan-quiui Totonaco (Morelos): calushnan-quiui Totonaco (México (país)): calushnan-quiui Totonaco (México): calushnan-quiui Totonaco (Oaxaca): calushnan-quiui Totonaco (Puebla): calushnan-quiui Totonaco (Querétaro de Arteaga): calushnan-quiui Totonaco (San Luis Potosí): calushnan-quiui Totonaco (Tabasco): calushnan-quiui Totonaco (Veracruz de Ignacio de la Llave): calushnan-quiuiB Totonaco (Yucatán): calushnan-quiui

Distribución

México (país) NativoX: Baja California Sur NativoY; Campeche NativoZ; Chiapas NativoZ; Chihuahua NativoZ; Colima NativoZ; Guanajuato NativoZ,AA; Guerrero NativoZ; Hidalgo NativoZ; Jalisco NativoZ,AB,AC; Michoacán de Ocampo NativoZ; Morelos NativoZ; México NativoZ; Nayarit NativoZ; Nuevo León NativoY; Oaxaca NativoZ,AD; Puebla NativoZ; Querétaro de Arteaga NativoZ; Quintana Roo NativoZ; San Luis Potosí NativoZ; Sinaloa NativoZ; Sonora NativoZ; Tabasco NativoZ; Tamaulipas NativoY; Veracruz de Ignacio de la Llave NativoZ,AE; Yucatán NativoZ

Categoría IUCN

Preocupación menor (LC)AF

Bibliografía

A. Farrera-Sarmiento, O. 2014: Plantas medicinales del Ejido Quintana Roo, Jiquipilas, Chiapas, México. – Lacandonia 8(2): 71-82
B. Martínez, M. 1994: Catálogo de nombres vulgares y científicos de las plantas mexicanas
C. Luna, M. V. E. 1997: Estudio de vegetación y flora del municipio de Coatepec, Veracruz. Tesis de licenciatura, Facultad de Biología, Universidad Veracruzana (UV): 162 pp.
D. Belaunzarán, F., Chacalo, H. A., Chimal, A., Corona, N. E. V., Flores, E. D. A., López, S. M. Á., Malo de Trueba, M. A., Quero, H. J., Rivas, M. M. I., Rojas, Z. E. C., Romero, R. S. & Sandoval, S. J. R. 2009: Fichas de las especies. En: Chacalo, H. A. & Corona, N. E. V. (Eds.). Árboles y arbustos para ciudades
E. Grandtner, M. M. & Chevrette, J. (Comps.) 2014: Dictionary of trees. Volume 2. South America. Nomenclature, taxonomy and ecology: 1128 pp.
F. Grandtner, M. M. (Comps.) 2005: Elsevier's dictionary of trees. Volume 1. North America
G. Caamal-Fuentes, E., Torres-Tapia, L. W., Simá-Polanco, P., Peraza-Sánchez, S. R. & Moo-Puc, R. 2011: Screening of plants used in Mayan traditional medicine to treat cancer-like symptoms. – J. Ethnopharmacol. 135(3): 719-724
H. Chi, Q. J. de los Á. 2009: Magister Scientiae, Escuela de Posgrado, Centro Agronómico Tropical de Investigación y Enseñanza (CATIE). Caracterización y manejo de los huertos caseros familiares en tres grupos étnicos (mayas peninsulares, choles y mestizos) del estado de Campeche, Méx: 99 pp.
I. Terrones, R. T. del R. L., González, S. C. & Ríos, R. S. A. 2004: No. 2. Arbustivas nativas de uso múltiple en Guanajuato. En: Ríos, R. S. A. (Ed.). Libro Técnico
J. Rzedowski, J. & Calderón de Rzedowski, G. 2012: Lista preliminar de árboles silvestres. En: CONABIO (Ed.). La biodiversidad en Guanajuato. Estudio de Estado. Vol. II
K. Rzedowski, J., Calderón, de R. & G. 2009: Lista preliminar de árboles silvestres del estado de Guanajuato. En: Rzedowski, J. & Calderón de Rzedowski, G. (Eds.). Fl. Bajío Regiones Adyacentes Fasc. complementario XXIV
L. Alvarado-Cárdenas, L. O., Villaseñor, J. L., López-Mata, L., Cadena, J. & Ortiz, E. 2017: Systematics, distribution and conservation of Cascabela (Apocynaceae: Rauvolfioideae: Plumerieae) in Mexico. – Plant Systematics and Evolution 303(3): 337-369
M. Casas, A., Viveros, J. L. & Caballero, J. 1994: Etnobotánica mixteca: sociedad, cultura y recursos naturales en la montaña de Guerrero
N. Peña-Chocarro, M. & Knapp, S. (Ed.) 2011: Arboles del Mundo Maya
O. Niembro-Rocas, A. 1986: Árboles y arbustos útiles de México. Naturales e introducidos
P. López-Villafranco, M. E. 1988: Contribución etnobotánica en plantas medicinales utilizadas por dos grupos étnicos de Mecapalapa, municipio de Pantepec, Puebla. Tesis de licenciatura, Escuela Nacional de Estudios Profesionales Iztacala (ENEP-I), Universidad Nacional Autónoma de México (: 349 pp.
Q. Rodríguez-Acosta, M., Jiménez, M. F. A. & Coombes, A. J. 2010: Plantas de importancia económica en el estado de Puebla
R. Gómez, G. E. 2011: Etnobotánica del ejido Sinaloa 1a. sección, Cárdenas, Tabasco, México. Tesis de maestría, Colegio de Postgraduados (COLPOS), Campus Tabasco: 82 pp.
S. Benítez, B. G., Pulido-Salas, M. T. P. & Equihua, M. 2004: Árboles multiusos nativos de Veracruz para reforestación, restauración y plantaciones
T. Ambrosio, M. M. & Avendaño, R. S. 1999: Catálogo de plantas útiles del municipio de Misantla, Veracruz. – La Ciencia y el Hombre 31: 43-88
U. Couttolenc-Brenis, E., Cruz-Rodríguez, J. A., Cedillo, P. E. & Musálem, S. M. Á. 2005: Uso local y potencial de las especies arbóreas en Camarón de Tejeda, Veracruz. – Rev. Chapingo ser. Cienc. For. Ambient., 11(1): 45-50
V. Orellana Lanza, R., Carrillo Sánchez, L. & Franco Toriz, V. 2010: Arbolado urbano. En: Durán, R. & Méndez, M. (Eds.). Biodiversidad y desarrollo humano en Yucatán
W. Flores, J. S., Tun Garrido, J., Ortiz Díaz, J. J. & Kantún Balam, J. 2010: Plantas usadas en cercas vivas en la Península de Yucatán
X. Villaseñor, J. L. 2016: Checklist of the native vascular plants of Mexico. – Revista Mex. Biodivers. 87: 559–902
Y. Villaseñor, J. L., Ortiz, E., Alvarado, L., Mora, M. & Segura, G. 2013: Catálogo florístico taxonómico de los árboles de México. Base de datos SNIB-CONABIO proyecto No. JE012
Z. Juárez-Jaimes, V., Alvarado-Cárdenas, L. & Villaseñor, J. L. 2008: Apocináceas y Asclepiadáceas (Dicotiledóneas). En: Ocegueda, S. & Llorente-Bousquets, J. (Coords.). Catálogo taxonómico de especies de México. Capital natural de México, Conocimiento actual de la biodiversidad vol. I: CD1
AA. Zamudio Ruiz, S. 2012: La diversidad vegetal. En: CONABIO (Ed.). La biodiversidad en Guanajuato. Estudio de Estado. Vol. II
AB. Ramírez, R., Vargas, P. O., Arreola, H., Cedano, M., González, R., González-Villarreal, L. M., Harker, M., Hernández, L., Martínez, R. E., Pérez de la Rosa, J. & al. 2010: Catálogo de plantas vasculares de Jalisco: 143 pp.
AC. Vargas-Ponce, O., Ramírez Delgadillo, R., Arreola-Nava, H. J., Cedano Maldonado, M., González Tamayo, R., González Villarreal, L. M., Harker, M., Hérnández-López, L., Martínez González, R. E., Pérez de la Rosa, J. A. & al. 2017: Las plantas con flores (Angiospermas). En: CONABIO y SEMADET (Eds.). La biodiversidad en Jalisco. Estudio de Estado. Vol. II
AD. Alvarado-Cárdenas, L. O. & Juárez-Jaimes, V. 2011: Angiospermae. Magnoliopsida. Apocynaceae Juss. En: García-Mendoza, A. J. & Meave, J. A. (Eds.). Diversidad florística de Oaxaca: de musgos a angiospermas (colecciones y lista de especies)
AE. Lorea-Hernández, F. G., Durán Espinosa, C., Gallardo Hernández, C. & Peredo Nava, M. 2011: La diversidad de las plantas con semillas de la flora veracruzana. En: CONABIO (Ed.). La biodiversidad en Veracruz. Estudio de Estado. Vol. II
AF. IUCN 2021: The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2021-2.