Swietenia humilis Zucc.

Primary tabs

Swietenia humilis Zucc.

Nombre común

(Guerrero): cóbanoA,B; (Jalisco): cóbanoA,C,D,E; (Michoacán de Ocampo): cóbanoA,B,C,F; (México (país)): cóbanoB,G,H, gateadoB,C,I,J,K,L,M, guardalaguaB, tezopilotlsontecomatlB; (Oaxaca): cóbanoA,B, gateadoA,B; Chinanteco (Baja California): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (Chiapas): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (Colima): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (Guerrero): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (Jalisco): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (Michoacán de Ocampo): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (México (país)): ma-huB, mo-uáB; Chinanteco (Nayarit): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (Oaxaca): ma-huB, mo-uáB; Chinanteco (Puebla): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (San Luis Potosí): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (Sinaloa): ma-hu, mo-uá; Chinanteco (Veracruz de Ignacio de la Llave): ma-hu, mo-uá; Español (Baja California): palo de zopiloteG, velo de novia; Español (Chiapas): caobaB, caobillaB,N, palo de zopiloteG, velo de novia; Español (Colima): palo de zopiloteG, velo de novia; Español (Guerrero): caobaO, caobillaP, palo de zopiloteG, velo de novia, zopiloteA,B,O; Español (Jalisco): caobaD,E, palo de zopiloteG, velo de novia; Español (Michoacán de Ocampo): caobaB, palo de zopiloteG, velo de novia; Español (Morelos): caobillaQ, zopiloteQ,R,S; Español (México (país)): caobaB,G,J,T,U,V, caoba del pacíficoI,W,X, caobillaAA,B,C,I,J,K,L,M,U,Y,Z, flor de venadilloB,C,H, palo de zopiloteB,C,G, semilla de zopiloteG, velo de noviaB, venadilloB,H,J,L,M,U, zopiloteAA,AB,AC,B,C,G,I,J,L,M,U,Y; Español (Nayarit): caobaA, flor de venadilloA,B, palo de zopiloteG, velo de novia, venadilloA; Español (Oaxaca): caobaAD,AE,AF,AG,B, palo de zopiloteA,B,G, palo mulatoAH,AI, velo de novia; Español (Puebla): palo de zopiloteG, velo de novia, zopiloteA,AJ; Español (San Luis Potosí): palo de zopiloteG, velo de novia; Español (Sinaloa): caobaA, caoboB, flor de venadilloA,B, palo de zopiloteG, velo de novia, venadilloAK; Español (Tamaulipas): caobaAL; Español (Veracruz de Ignacio de la Llave): palo de zopiloteG, velo de novia; Náhuatl (Baja California): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (Chiapas): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (Colima): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (Guerrero): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (Jalisco): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (Michoacán de Ocampo): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (México (país)): sopilocuahuitlG, tzopilotlsontecomatlB,C; Náhuatl (Nayarit): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (Oaxaca): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (Puebla): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (San Luis Potosí): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (Sinaloa): tzopilotlsontecomatl; Náhuatl (Veracruz de Ignacio de la Llave): tzopilotlsontecomatl; Popoloca (Baja California): cóbanu; Popoloca (Chiapas): cóbanu; Popoloca (Colima): cóbanu; Popoloca (Guerrero): cóbanu; Popoloca (Jalisco): cóbanu; Popoloca (Michoacán de Ocampo): cóbanu; Popoloca (México (país)): cóbanuB; Popoloca (Nayarit): cóbanu; Popoloca (Oaxaca): cóbanu; Popoloca (Puebla): cóbanu; Popoloca (San Luis Potosí): cóbanu; Popoloca (Sinaloa): cóbanu; Popoloca (Veracruz de Ignacio de la Llave): cóbanu

Distribución

México (Country) nativeAM: Baja California native; Campeche nativeAN; Chiapas nativeAO; Colima nativeAP; Durango nativeAQ; Guerrero nativeAN; Jalisco nativeAR,AS,AT; Michoacán de Ocampo nativeAU; Morelos nativeAN; México nativeAN; Nayarit nativeAN; Oaxaca nativeAV; Puebla nativeAN; Quintana Roo nativeAN; San Luis Potosí nativeAN; Sinaloa nativeAN; Tabasco nativeAN; Veracruz de Ignacio de la Llave nativeAN

Categoría IUCN

En peligro (EN)AW

Bibliografía

A. Barajas-Morales, J. & León-Gómez, C. 1989: No. 1. Anatomía de maderas de México: especies de una selva baja caducifolia. En: Chiang, F.; Delgadillo, M. C.; Parasuramaiyer, R. T.; Sousa, S. M. Ulloa, S. M. & Delgado-Salinas, A. (Eds.). Publicaciones Especiales del Instituto de Biología
B. Martínez, M. 1994: Catálogo de nombres vulgares y científicos de las plantas mexicanas
C. García, R. I. & Linares, R. E. 2013: Árboles y arbustos de la Cuenca del río Tepalcatepec (Michoacán y Jalisco, México) para uso urbano
D. López, V. R., Cházaro, B. M., González, M. R. M. & Covarrubias, L. H. 2011: Árboles de las barrancas de los ríos Santiago y Verde
E. Pérez, J. L. A. & Barajas-Morales, J. 2011: No. 23. Árboles de selvas secas de México. Identificación mediante cortezas. En: Terrazas, T. (Ed.). Publicaciones Especiales del Instituto de Biología: 96 pp.
F. Gómez, M. S. 2000: Estudio etnobotánico de la flora útil del municipio de Nuevo Urecho, Michoacán. Tesis de licenciatura, Escuela Nacional de Estudios Profesionales Iztacala (ENEP-I), Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM)
G. Espinosa, D. 2010: Recursos Biológicos de México: Base de datos
H. Instituto Nacional de Estadística & Geografía e Informática (INEGI) 2001: Catálogo técnico de nombres comunes de las especies forestales maderables: 120 pp.
I. Colín, U. S. 2012: Durabilidad natural de la madera de 10 especies con importancia comercial
J. Grandtner, M. M. (Comps.) 2005: Elsevier's dictionary of trees. Volume 1. North America
K. Niembro-Rocas, A. 1986: Árboles y arbustos útiles de México. Naturales e introducidos
L. Pennington, T. D., Styles, B. T. & Taylor, D. A. H. 1981: A monograph of Neotropical Meliaceae. Fl. Neotrop. Monogr. 28: 1-470
M. Salazar, R., Soihet, C. & Méndez, J. M. (Comps.) 2000: Manejo de semillas de 100 especies forestales de América Latina. Volumen I: 204 pp.
N. López, T. J. F. & Valdez-Hernández, J. I. 2011: Uso de especies arbóreas en una comunidad de la Reserva de la Biósfera La Sepultura, estado de Chiapas. En: Endara, A. A. R.; Mora, S. A. & Valdez-Hernández, J. I. (Eds.). Bosques y árboles del trópico mexicano: estructura, crecimiento y usos
O. Hernández, A. M. Y. 2007: Estudio etnobotánico de los huertos familiares del ejido El Veladero, municipio de Acapulco de Juárez, Guerrero. Tesis de licenciatura, Facultad de Ciencias, Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM)
P. Pineda, H. E., de la Paz Pérez, O. C. & Valdez-Hernández, J. I. 2012: El aprovechamiento maderable en Costa Grande, Guerrero. – Biodiversitas 102: 6-11
Q. Dorado, Ó., Flores-Castorena, A., de Jesús, A. J. M., Arias, D. M. & Martínez, A. D. 2012: Árboles de Cuernavaca. Nativos y exóticos. Guía para su identificación
R. Monroy-Ortíz, C. 2010: Tesis de doctorado, Colegio de Postgraduados (COLPOS), Campus Montecillo. Conocimiento ecológico tradicional para la gestión sostenible de especies forestales no maderables
S. Romero-Cerecero, O., Reyes-Morales, H., Aguilar-Santamaría, L., Huerta-Reyes, M. & Tortoriello, J. 2009: Use of medicinal plants among patients with diabetes mellitus type 2 in Morelos, Mexico. – Bol. Latinoam. Caribe Plant. Med. Aromat. 8(5): 380-388
T. Farrera-Sarmiento, O. 2014: Plantas medicinales del Ejido Quintana Roo, Jiquipilas, Chiapas, México. – Lacandonia 8(2): 71-82
U. Guzmán, P. A. M. & Cruz, C. E. 2014: No. 36. Guía técnica para la multiplicación de ocho especies de la selva baja caducifolia. En: Cruz, C. E. (Coord.). Folleto Técnico: 36 pp.
V. Vázquez-Yanes, C. & Batis, M. A. I. 1996: La restauración de la vegetación, árboles exóticos vs. árboles nativos. – Ciencias 43: 16-23
W. Haro, F. J. J. 1994: La madera como material de construcción. Tesis de licenciatura, Facultad de Ingeniería, Universidad Autónoma de San Luis Potosí (UASLP): 258 pp.
X. Naturalista 2020: Disponible en: http://naturalista.conabio.gob.mx/ consultado en 2020
Y. Belaunzarán, F., Chacalo, H. A., Chimal, A., Corona, N. E. V., Flores, E. D. A., López, S. M. Á., Malo de Trueba, M. A., Quero, H. J., Rivas, M. M. I., Rojas, Z. E. C., Romero, R. S. & Sandoval, S. J. R. 2009: Fichas de las especies. En: Chacalo, H. A. & Corona, N. E. V. (Eds.). Árboles y arbustos para ciudades
Z. Proyecto Desarrollo Social Integrado y Sostenible (PRODESIS) 2008: Descripción de un sendero interpretativo en Frontera Corozal: 69 pp.
AA. Ulloa, N. J. A. 2006: Establecimiento y crecimiento inicial de cuatro especies arbóreas potencialmente útiles para la restauración de pastizales degradados del NO de Morelos. Tesis de licenciatura, Facultad de Ciencias, Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM): 83 pp.
AB. Forest Stewardship Council A. C. (FSC) 2007: Addendum to FSC Standard FSC-STD-40-004. FSC Species Terminology. FSC-STD-40-004b: 25 pp.
AC. Gérard, J., Guibal, D., Paradis, S. & Cerre, J. C. 2017: Tropical Timber Atlas. Technological characteristics and uses. En: Gérard, J. (Ed.). Guide pratique: 987 pp.
AD. Bustamante, M. M. de los Á. 2000: Tesis de licenciatura, Facultad de Ciencias, Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM). Estudio etnofarmacológico de dos plantas útiles en San Felipe Usila, Oax., en el control de la diabetes tipo II
AE. Comisión Nacional Forestal (CONAFOR) & Universidad Autónoma Chapingo (UACh) 2013: Sistemas agroforestales maderables en México: 146 pp.
AF. Luna, J. A. de L. & Rendón, B. 2008: Recursos vegetales útiles en diez comunidades de la Sierra Madre del Sur, Oaxaca, México. – Polibotánica 26: 193-242
AG. Nonaka, N. M. V. 2005: Tesis de licenciatura, Facultad de Estudios Superiores Iztacala (FES-I), Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM). Contribución al conocimiento de la flora útil de Arroyo Xuchil, municipio de Santa María Huatulco, Oaxaca
AH. Montalvo, E. L. 2006: Tesis de maestría, Colegio de Postgraduados (COLPOS), Campus Montecillo. Composición florística y manejo de la vegetación leñosa de los cafetales en la Sierra Madre del Sur, Oaxaca
AI. Ventura, A. Y., Rendón, B., Rebollar-Domínguez, S. & Hernández, G. 2008: Use and conservation of forest resources in the municipality of San Agustin Loxicha, Sierra Madre del Sur, Oaxaca, Mexico. – Agroforest. Syst. 73(3): 167-180
AJ. Hersch-Martínez, P. 1995: Commercialization of wild medicinal plants from southwest Puebla, Mexico. – Econ. Bot. 49(2): 197-206
AK. Reyes, J. J. E. & Martínez, A. C. Ó. 2011: Establecimiento y manejo de cercas vivas: 19 pp.
AL. Gutiérrez, M. L. D. 2003: Etnobotánica de huertos familiares o solares en el poblado de Gabriel Esquinca municipio de San Fernando, Chiapas. Tesis de licenciatura, Facultad de Ciencias, Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM)
AM. Villaseñor, J. L. 2016: Checklist of the native vascular plants of Mexico. – Revista Mex. Biodivers. 87: 559–902
AN. Villaseñor, J. L., Ortiz, E., Alvarado, L., Mora, M. & Segura, G. 2013: Catálogo florístico taxonómico de los árboles de México. Base de datos SNIB-CONABIO proyecto No. JE012
AO. González-Espinosa, M. & Ramírez-Marcial, N. 2013: Comunidades vegetales terrestres. En: CONABIO (Ed.). La biodiversidad en Chiapas. Estudio de Estado. Vol. II
AP. Ramírez-Delgadillo, R., Reynoso-Dueñas, J. J. & Arreola-Nava, H. J. 2016: Sapindales. En: CONABIO (Ed.). La biodiversidad en Colima. Estudio de Estado
AQ. González-Elizondo, M., González-Elizondo, M. S., López-Enríquez, I. L. & Tena-Flores, J. A. 2017: Flora vascular. En: CONABIO y SRNYMA (Eds.). La biodiversidad en Durango. Estudio de Estado
AR. Lott, E. J. 1985: La Estación de Biología Chamela, Jalisco. Listados Florísticos de México. III
AS. Ramírez, R., Vargas, P. O., Arreola, H., Cedano, M., González, R., González-Villarreal, L. M., Harker, M., Hernández, L., Martínez, R. E., Pérez de la Rosa, J. & al. 2010: Catálogo de plantas vasculares de Jalisco: 143 pp.
AT. Vargas-Ponce, O., Ramírez Delgadillo, R., Arreola-Nava, H. J., Cedano Maldonado, M., González Tamayo, R., González Villarreal, L. M., Harker, M., Hérnández-López, L., Martínez González, R. E., Pérez de la Rosa, J. A. & al. 2017: Las plantas con flores (Angiospermas). En: CONABIO y SEMADET (Eds.). La biodiversidad en Jalisco. Estudio de Estado. Vol. II
AU. Cué Bär, E. M., Villaseñor, J. L., Arredondo Amezcua, L., Cornejo Tenorio, G. & Ibarra Manríquez, G. 2006: La flora arbórea de Michoacán, México. – Bol. Soc. Bot. México 78: 47-81
AV. Germán-Ramírez, M. T. 2011: Angiospermae. Magnoliopsida. Leguminosae Juss. (Galactia); Meliaceae Juss. En: García-Mendoza, A. J. & Meave, J. A. (Eds.). Diversidad florística de Oaxaca: de musgos a angiospermas (colecciones y lista de especies)
AW. IUCN 2021: The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2021-2.