Liquidambar styraciflua L.

Primary tabs

Liquidambar styraciflua L.

Nombre común

(Chiapas): estoraqueA,B,C,D,E; (Distrito Federal): liquidambarF; (Hidalgo): quirámbaroD,E,G, somerioB,D,E,G,H, sucheteA,C,D,E,I; (Michoacán de Ocampo): maripendaA,C,I; (Morelos): liquidambarJ; (México (país)): bálsamo copalmeC, coopalmeK, estoraqueC,K,L,M,N,O,P,Q,R, liquidambarK,N,Q,S,T,U,V, maripendaC,O,P,Q, nijté-pijitoK, ococoteC,P, ocosoteC, ocotzolC, ocotzotlK,L,Q,W, ocoxoteK,W, ocozoteAA,C,G,K,L,M,O,P,Q,R,W,X,Y,Z, ocóxotlC, quirámbaroC,K,P, somerioAB,C,K,O,P, sucheteC,L,M,O,P,R, techcoAC,K,L, vito pijteC,I, xochiatlC, xochicuinicheC, yaga-biciguiC, yavitoC; (Nuevo León): liquidambarAD; (Oaxaca): estoraqueA,B,C,D,E, liquidambarAE, ococoteA,C,I, ocozoteC,D,E, yaga-biciguiC,I, yavitoA,C; (Puebla): ocozoteB,D,E; (Querétaro de Arteaga): quirámbaroL, somerioL; (San Luis Potosí): quirámbaroC,D,E, somerioA,B,C,D,E,I; (Tamaulipas): liquidambarAF; (Veracruz de Ignacio de la Llave): bálsamo copalmeA,C,I, liquidambarAG,AH,AI,Y, ocotzotlAJ,C, ocoxoteAJ, ocozoteAJ,AK,AL,B,D,E, ocóxotlC,I, techcoAJ,AL; Ch'ol (Chiapas): nabaA; Ch'ol (Chihuahua): naba; Ch'ol (Coahuila de Zaragoza): naba; Ch'ol (Durango): naba; Ch'ol (Hidalgo): naba; Ch'ol (Michoacán de Ocampo): naba; Ch'ol (México (país)): nabaC,O,Q; Ch'ol (Nuevo León): naba; Ch'ol (Oaxaca): naba; Ch'ol (Puebla): naba; Ch'ol (Querétaro de Arteaga): naba; Ch'ol (San Luis Potosí): naba; Ch'ol (Sonora): naba; Ch'ol (Tamaulipas): naba; Ch'ol (Veracruz de Ignacio de la Llave): naba; Ch'ol (Zacatecas): naba; Chinanteco (Chiapas): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Chihuahua): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Coahuila de Zaragoza): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Durango): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Hidalgo): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Michoacán de Ocampo): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (México (país)): mah-láC, mol-láC, moláAB,K,O,P; Chinanteco (Nuevo León): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Oaxaca): mah-lá, mol-láC, moláD,E; Chinanteco (Puebla): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Querétaro de Arteaga): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (San Luis Potosí): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Sonora): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Tamaulipas): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Veracruz de Ignacio de la Llave): mah-lá, mol-lá; Chinanteco (Zacatecas): mah-lá, mol-lá; Cuicateco (Chiapas): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Chihuahua): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Coahuila de Zaragoza): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Durango): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Hidalgo): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Michoacán de Ocampo): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (México (país)): ien-gau-oC,K,O, ingamoC,K,O,P; Cuicateco (Nuevo León): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Oaxaca): ien-gau-oA,C,D, ingamoC,D,E,I; Cuicateco (Puebla): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Querétaro de Arteaga): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (San Luis Potosí): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Sonora): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Tamaulipas): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Veracruz de Ignacio de la Llave): ien-gau-o, ingamo; Cuicateco (Zacatecas): ien-gau-o, ingamo; Español (Chiapas): copalillo, copalmeK, liquidámbarAM,AN,AO,K, nabáC,I, ocozotl; Español (Chihuahua): copalillo, copalmeK, liquidámbarK, ocozotl; Español (Coahuila de Zaragoza): copalillo, copalmeK, liquidámbarK, ocozotl; Español (Distrito Federal): liquidámbarAP; Español (Durango): copalillo, copalmeK, liquidámbarK, ocozotl; Español (Hidalgo): copalG, copalilloD,E,G, copalmeK, liquidámbarC,K, ocozotl; Español (Michoacán de Ocampo): copalillo, copalmeK, liquidámbarK, ocozotl; Español (México (país)): alamilloAQ,K, bálsamoAB,C,K,L,M,P,R, copalilloC,K,L,M,O,P,R, copalmeAA,AB,C,K,L,O,P,R,W,Y,Z, estrellaC, lamparillaC, liquidámbarA,AB,AR,AS,AT,B,C,D,E,G,I,K,L,M,O,W,X,Z, nabáL,P, ocozotlAC,C,K,N,O,Q,W,X,Y,Z; Español (Nuevo León): copalillo, copalmeK, liquidámbarK, ocozotl; Español (Oaxaca): bálsamoD,E,G, copalillo, copalmeK, liquidámbarAU,C,K, ocozotlE; Español (Puebla): copalillo, copalmeK, liquidámbarC,K, ocozotlE,G; Español (Querétaro de Arteaga): copalillo, copalmeK, liquidámbarAV,K, ocozotl; Español (San Luis Potosí): copalilloA,AW,C,D,E,I, copalmeK, liquidámbarC,K, ocozotl; Español (Sonora): copalilloAW, copalmeK, liquidámbarK, ocozotl; Español (Tabasco): copalilloAW; Español (Tamaulipas): alamilloAF,AX, copalillo, copalmeK, liquidámbarK, ocozotl; Español (Veracruz de Ignacio de la Llave): copalillo, copalmeAC,AJ,AL,B,C,D,E,I,K, liquidámbarAC,AK,AL,AY,AZ,BA,C,K, ocozotlAJ,C,E,G; Español (Zacatecas): copalillo, copalmeK, liquidámbarK, ocozotl; Huasteco (Chiapas): icob, tzotéC; Huasteco (Chihuahua): icob, tzoté; Huasteco (Coahuila de Zaragoza): icob, tzoté; Huasteco (Durango): icob, tzoté; Huasteco (Hidalgo): icob, tzoté; Huasteco (Michoacán de Ocampo): icob, tzoté; Huasteco (México (país)): icobAB,C,P, tzotéC,P, ícobK,L,O,R; Huasteco (Nuevo León): icob, tzoté; Huasteco (Oaxaca): icob, tzoté; Huasteco (Puebla): icob, tzoté; Huasteco (Querétaro de Arteaga): icob, tzoté; Huasteco (San Luis Potosí): icobA,C,I, tzoté, ícobD,E,G; Huasteco (Sonora): icob, tzoté; Huasteco (Tamaulipas): icob, tzoté; Huasteco (Veracruz de Ignacio de la Llave): icob, tzoté; Huasteco (Zacatecas): icob, tzoté; Náhuatl (Chiapas): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (Chihuahua): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (Coahuila de Zaragoza): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (Durango): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (Hidalgo): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (Michoacán de Ocampo): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (México (país)): ocotzocuohuitC, xochicotcuáhuitlC, xochiocotzocuáhuitlC, xochiocotzolC,G; Náhuatl (Nuevo León): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (Oaxaca): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitlD, xochiocotzol; Náhuatl (Puebla): ocotzocuohuitC, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitlD, xochiocotzol; Náhuatl (Querétaro de Arteaga): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (San Luis Potosí): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (Sonora): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (Tamaulipas): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Náhuatl (Veracruz de Ignacio de la Llave): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitlD, xochiocotzol; Náhuatl (Zacatecas): ocotzocuohuit, xochicotcuáhuitl, xochiocotzocuáhuitl, xochiocotzol; Totonaco (Chiapas): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Chihuahua): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Coahuila de Zaragoza): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Durango): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Hidalgo): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Michoacán de Ocampo): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (México (país)): ko'maC,O, ko'ma'liso-slu'to'nko'C; Totonaco (Nuevo León): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Oaxaca): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Puebla): ko'maA,C,D, ko'ma'liso-slu'to'nko'C; Totonaco (Querétaro de Arteaga): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (San Luis Potosí): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Sonora): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Tamaulipas): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Veracruz de Ignacio de la Llave): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Totonaco (Zacatecas): ko'ma, ko'ma'liso-slu'to'nko'; Zapoteco (Chiapas): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Chihuahua): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Coahuila de Zaragoza): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Durango): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Hidalgo): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Michoacán de Ocampo): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (México (país)): bitoC,I, nijte-pijtoC,I,O, nite-biitoC,P, pijtoC, yaga-bitoC,O,Q, yaga-huilleC,O,P, yaga-pitoC, yaga-vidoC, yagabiziguiAB,K,P; Zapoteco (Nuevo León): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Oaxaca): bitoAU,C, nijte-pijtoC, nite-biitoC,D, pijtoAU,C, yaga-bitoC,I, yaga-huilleC,D,I, yaga-pitoC,I, yaga-vidoA,C,I, yagabiziguiD,E,G; Zapoteco (Puebla): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Querétaro de Arteaga): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (San Luis Potosí): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Sonora): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Tamaulipas): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Veracruz de Ignacio de la Llave): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zapoteco (Zacatecas): bito, nijte-pijto, nite-biito, pijto, yaga-bito, yaga-huille, yaga-pito, yaga-vido; Zoque (Chiapas): toshcuiA,C,D,E,I; Zoque (Chihuahua): toshcui; Zoque (Coahuila de Zaragoza): toshcui; Zoque (Durango): toshcui; Zoque (Hidalgo): toshcui; Zoque (Michoacán de Ocampo): toshcui; Zoque (México (país)): toshcuiC,P; Zoque (Nuevo León): toshcui; Zoque (Oaxaca): toshcui; Zoque (Puebla): toshcui; Zoque (Querétaro de Arteaga): toshcui; Zoque (San Luis Potosí): toshcui; Zoque (Sonora): toshcui; Zoque (Tamaulipas): toshcui; Zoque (Veracruz de Ignacio de la Llave): toshcui; Zoque (Zacatecas): toshcui

Distribución

México (Country) nativeBB: Chiapas nativeBC,BD; Chihuahua nativeBE; Coahuila de Zaragoza nativeBE; Distrito Federal nativeBF; Durango nativeBE; Guanajuato nativeBE; Guerrero nativeBE; Hidalgo nativeBE; Jalisco nativeBE; Michoacán de Ocampo nativeBE; Morelos nativeBE; México nativeBB; Nuevo León nativeBE; Oaxaca nativeBG; Puebla nativeBE; Querétaro de Arteaga nativeBE; San Luis Potosí nativeBE; Sonora nativeBE; Tabasco nativeBE; Tamaulipas nativeBE; Veracruz de Ignacio de la Llave nativeBH; Zacatecas nativeBE

Categoría IUCN

Preocupación menor (LC)BI

Bibliografía

A. Camacho, U. D. 1988: La madera estudio anatómico y catálogo de especies mexicanas: 364 pp.
B. Instituto Nacional de Estadística & Geografía e Informática (INEGI) 2001: Catálogo técnico de nombres comunes de las especies forestales maderables: 120 pp.
C. Martínez, M. 1994: Catálogo de nombres vulgares y científicos de las plantas mexicanas
D. Pennington, T. D. & Sarukhán, J. 2005: Árboles tropicales de México: manual para la identificación de las principales especies. 3a. Ed: 523 pp.
E. Sistema de Información para la Reforestación (SIRE) 2012: Consultada 27 febrero 2017, en: http://www.conafor.gob.mx:8080/documentos/docs/13/941Liquidambar%20macrophylla%20.pdf. Liquidambar macrophylla Oerst. 7 pp.
F. Grabinsky, J., Chacalo, H. A., Aldama, A. & Vázquez, H. J. 2009: Diagnóstico del arbolado en la Ciudad de México. Si los árboles pudieran hablar. En: Chacalo, H. A. & Corona, N. E. V. (Eds.). Árboles y arbustos para ciudades
G. Callejas, C. M. 2006: Flora medicinal de San Bartolo Tutotepec, Hidalgo. Tesis de licenciatura, Instituto de Ciencias Básicas e Ingeniería (ICBI), Universidad Autónoma del Estado de Hidalgo (UAEH): 166 pp.
H. Villavicencio, M. Á., Pérez-Escandón, B. E. & Gordillo-Martínez, A. J. 2010: Plantas tradicionalmente usadas como plaguicidas en el estado de Hidalgo, México. – Polibotánica 30: 193-238
I. Vázquez-Yanes, C., Batis, M. A. I., Alcocer, S. M. I., Gual-Díaz, M. & Sánchez, D. C. 1999: Árboles y arbustos nativos potencialmente valiosos para la restauración ecológica y la reforestación. Fichas de especies
J. Dorado, Ó., Flores-Castorena, A., de Jesús, A. J. M., Arias, D. M. & Martínez, A. D. 2012: Árboles de Cuernavaca. Nativos y exóticos. Guía para su identificación
K. Espinosa, D. 2010: Recursos Biológicos de México: Base de datos
L. Carranza, E. 2004: Hamamelidaceae. En: Rzedowski, J. & Calderón de Rzedowski, G. (Eds.). Fl. Bajío Regiones Adyacentes Fasc. 125
M. Cevallos-Ferriz, S. S. & Carmona, V. T. F. 1981: No. 3. Banco de información de estudios tecnológicos de maderas que vegetan en México. Banco xilotecnológico. Tomo II. Catálogo
N. Forest Stewardship Council A. C. (FSC) 2007: Addendum to FSC Standard FSC-STD-40-004. FSC Species Terminology. FSC-STD-40-004b: 25 pp.
O. Grandtner, M. M. (Comps.) 2005: Elsevier's dictionary of trees. Volume 1. North America
P. Ramírez-Marcial, N. & González-Espinosa, M. 2011: Altingiaceae. Liquidambar styraciflua L. In: González-Espinosa, M., Meave, J. A., Lorea-Hernández, F. G., Ibarra-Manríquez, G. & Newton, A. C. (Eds.). The red list of mexican cloud forest trees
Q. Record, S. J. & Hess, R. W. 1943: Timbers of the New World: 640 pp.
R. Salazar, R., Soihet, C. & Méndez, J. M. (Comps.) 2000: Manejo de semillas de 100 especies forestales de América Latina. Volumen I: 204 pp.
S. Echenique-Manrique, R. & Plumptre, R. A. 1990: 20. A guide to the use of mexican and belizean timbers. Tropical Forestry Papers: 175 pp.
T. Martínez, C. J. L. & Martínez-Pinillos, C. E. 1996: Características de maquinado de 32 especies de madera. – Madera y Bosques 2(1): 45-61
U. Sotomayor, C. J. R. 2008: Consultada 27 octubre 2016, en: http://laboratoriodemecanicadelamadera.weebly.com/uploads/2/7/6/9/27690625/tabla_fitecma.pdf. Tabla FITECMA de clasificación de características mecánicas de maderas mexicanas 1 pp.
V. Sotomayor, C. J. R. 2014: Caracterización mecánica de la madera con métodos no destructivos: 339 pp.
W. Avendaño, R. S. & Sánchez, G. M. C. 1999: Especies de uso energético en México
X. Lesur, L. 2011: Árboles de México
Y. Luna, M. V. E. 1997: Estudio de vegetación y flora del municipio de Coatepec, Veracruz. Tesis de licenciatura, Facultad de Biología, Universidad Veracruzana (UV): 162 pp.
Z. Niembro-Rocas, A. 1986: Árboles y arbustos útiles de México. Naturales e introducidos
AA. Zamora-Crescencio, P. 1992: Flora vascular del municipio de Tlalnelhuayocan, Veracruz. Tesis de licenciatura, Facultad de Biología, Universidad Veracruzana (UV): 104 pp.
AB. Ramírez-Marcial, N., Camacho-Cruz, A., Martínez, I. M., Luna, G. A., Golicher, D. J. & González-Espinosa, M. 2010: Árboles y arbustos de los bosques de montaña en Chiapas: 243 pp.
AC. Gutiérrez, C. L. & Dorantes, L. J. 2004: Consultada 27 junio 2016, en: http://www.verarboles.com/. Especies forestales de uso tradicional del estado de Veracruz
AD. Alanís, F. G. J., Cano, y, C. G. & Rovalo, M. M. 1996: Vegetación y flora de Nuevo León. Una guía botánico-ecológica
AE. Moreno, Z. F. & Martínez, C. J. F. 1984: Estudio de trabajabilidad de cuatro especies de maderas mexicanas. Tesis de licenciatura, Universidad Autónoma Chapingo (UACh): 58 pp.
AF. Hernández-Sandoval, L., González, R. C. E. & González-Medrano, F. 1991: Plantas útiles de Tamaulipas, México. – Anales Inst. Biol. Univ. Nac. Autón. México, Ser. Bot., 62(1): 1-38
AG. Aguilera, L. C. 2009: Tesis de licenciatura, Facultad de Biología, Universidad Veracruzana (UV). Conocimiento sobre el manejo de leña en tres comunidades cafetaleras del centro de Veracruz
AH. Gheno-Heredia, Y. A., Nava-Bernal, G., Martínez-Campos, Á. R. & Sánchez-Vera, E. 2011: Las plantas medicinales de la Organización de Parteras y Médicos Indígenas Tradicionales de Ixhuatlancillo, Veracruz, México y su significancia cultural. – Polibotánica 31: 199-251
AI. Haeckel, I. B. 2006: Senior thesis, Columbia University. Firewood use, supply, and harvesting impact in cloud forests of central Veracruz, Mexico
AJ. Sosa, V. 1978: Hamamelidaceae. En: Gómez-Pompa, A., Sosa, V., Nevling, L. I., Nee, M., Moreno, N. P. & Ludlow-Wiechers, B. (Eds.). Fl. Veracruz Fasc. 1
AK. Benítez, B. G., Pulido-Salas, M. T. P. & Equihua, M. 2004: Árboles multiusos nativos de Veracruz para reforestación, restauración y plantaciones
AL. Gómez-Pompa, A. 2010: Especies notables. Liquidambar macrophylla Oerst. En: Gómez-Pompa, A., Krömer, T. & Castro-Cortés, R. (Coords.). Atlas de la flora de Veracruz: un patrimonio natural en peligro
AM. Burgos-Lugo, D. E. 2010: Uso de la leña: normatividad, consumo y contaminación intramuros en Rincón Chamula, Chiapas, México. Tesis de maestría, El Colegio de la Frontera Sur (ECOSUR), Unidad San Cristóbal de las Casas: 79 pp.
AN. Corona, M. M. G. & Camacho, Á. D. A. 2010: Estudio regional forestal UMAFOR Yajalón, Chiapas: 320 pp.
AO. Ramírez-Marcial, N., Camacho-Cruz, A. & González-Espinosa, M. 2003: Guía para la propagación de especies leñosas nativas de los Altos y montañas del norte de Chiapas: 39 pp.
AP. Cayeros, R. M. del C. 1978: Tesis de licenciatura, Facultad de Ciencias, Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM). Los árboles cultivados en la Ciudad de México. (Dicotiledóneas)
AQ. Puig, H. 1993: Árboles y arbustos del bosque mesófilo de montaña de la Reserva El Cielo, Tamaulipas, México
AR. Forster, R., Albrecht, H., Belisle, C. M., Caballero, A., Galletti, H., Lacayo, O., Ortiz, S. & Robinson, D. 2002: Comunidades forestales y el mercadeo de maderas tropicales poco comerciales de Mesoamérica: 158 pp.
AS. Moreno, L. L. A. & Guevara, H. A. 2009: Estudio regional forestal UMAFOR Sierra de Huayacocotla: 163 pp.
AT. Ortega, E. F. & Castillo-Campos, G. 1996: El bosque mesófilo de montaña y su importancia forestal. – Ciencias 43: 32-39
AU. Reko, B. P. 1945: Mitobotánica zapoteca: 154 pp.
AV. González-Salazar, C. 2001: Avifauna de la Reserva de la Biosfera Sierra Gorda, Querétaro, México. Tesis de licenciatura, Facultad de Estudios Superiores Iztacala (FES-I), Universidad Nacional Autónoma de México (UNAM): 75 pp.
AW. Castillo-Gómez, H. A. 2015: Flora vascular, vegetación y plantas útiles del cañón del Espinazo del Diablo, San Luis Potosí, México. Tesis de maestría, Facultades de Ciencias Químicas, Ingeniería y Medicina, Universidad Autónoma de San Luis Potosí (UASLP): 271 pp.
AX. Medellín, M. S. G. & Contreras, H. A. 1994: Número 2. Plan comunitario de manejo de recursos naturales del ejido Alta Cimas. Serie Desarrollo Comunitario: 88 pp.
AY. 2014: Consultada 28 julio 2016, en: http://www.bosquedeniebla.com.mx/sem.htm. Catálogo de semillas y plantas
AZ. Ruiz, G. M. G. 2009: Conocimiento, uso y manejo de la flora silvestre y semicultivada útil en tres comunidades cafetaleras de Veracruz. Tesis de licenciatura, Facultad de Biología, Universidad Veracruzana (UV): 79 pp.
BA. Williams-Linera, G. 2007: El bosque de niebla del Centro de Veracruz: ecología, historia y destino en tiempos de fragmentación y cambio climático: 204 pp.
BB. Villaseñor, J. L. 2016: Checklist of the native vascular plants of Mexico. – Revista Mex. Biodivers. 87: 559–902
BC. Breedlove, D. E. 1986: Flora de Chiapas. Listados Florísticos de México. IV: 246 pp.
BD. González-Espinosa, M. & Ramírez-Marcial, N. 2013: Comunidades vegetales terrestres. En: CONABIO (Ed.). La biodiversidad en Chiapas. Estudio de Estado. Vol. II
BE. Villaseñor, J. L., Ortiz, E., Alvarado, L., Mora, M. & Segura, G. 2013: Catálogo florístico taxonómico de los árboles de México. Base de datos SNIB-CONABIO proyecto No. JE012
BF. Chimal-Hernández, A. & Corona, N. V. 2016: Árboles urbanos. En: CONABIO y SEDEMA (Eds.). La biodiversidad en la Ciudad de México. Vol. II
BG. Saynes-Vásquez, A. 2011: Angiospermae. Magnoliopsida. Achatocarpaceae Heimerl; Hamamelidaceae R. Br.; Opiliaceae Valeton & Vitaceae Juss. En: García-Mendoza, A. J. & Meave, J. A. (Eds.). Diversidad florística de Oaxaca: de musgos a angiospermas (colecciones y lista de especies)
BH. Lorea-Hernández, F. G., Durán Espinosa, C., Gallardo Hernández, C. & Peredo Nava, M. 2011: La diversidad de las plantas con semillas de la flora veracruzana. En: CONABIO (Ed.). La biodiversidad en Veracruz. Estudio de Estado. Vol. II
BI. IUCN 2021: The IUCN Red List of Threatened Species. Version 2021-2.